ITSASOKO BIZITZAREN INFORMAZIOA

DEFINIZIOA:

Munduan, bizitza gehien dagoen lekua Itsasoa da. Lurrean baino animali gahiago Itsasoan dago, Gehienezko oxigenoa, auka Itsasbelarrak sortzen du, landare honi esker Itsasoan bizitzeko, behar den oxigenoa dago.

Mikrobiologia:

Itsasoa, mini organismo mikroskopikoz beteta dago, Plankton izenekoa.
Itsasoan dauden, animali eta landare mikroskopikoak osatzen dute, eta Itsasoko biosfera marinaren elikagarri  kadena osatzen duen oinarria da. Mini organismo Planktoneko landareak, Fitoplankton dute izena. Eta Itasoko Piramide elikagarria osatzen du.  Eta oxigeno oinarri erraldoi bat osatzen du.

SAILKAPENA:


Nagusiki, bi multzoetan sailkatzen dira, Loredunak ( Fanerogamoak) izena dutenak, eta Loregabeak (Kriptogamoak) izena dutenak. Itsasoko Landareak, Loreak ez dutenak dirnez, Loregabeen multzoan sartzen dira.  Eta haien ugalketa esporen bidez dira.
Loregabeen sailkapen barruan, hau da, Kriptogamoen barruan, Hodirik gabeak badira edo Hodidunak badira.

Eta azkenik, Goroldioak badute edo, Hepatikoak badira.



Munduan, Animali mota asko daude. Lehenengo bi multzoetan sailkatzen dira:  Bizkarrezurra dutenak eta ez dutenak.  

Gero, Ornodunen barruan azal mota sailkatzen da. Ilez osatua, Lumaz osatua, edo Ezkataz  osatua. Eta azkenik, Ezkataz osatuak diren animalien sailkapena dago. Ezkata, Soldatu gabe badago,  Soldatuak badaude, edo Azal gorria badute.

ANIMALIEN ETA LANDAREEN ESKEMA:





ITSASOKO ELIKADURA


1-Energia:

Ekosistema guztienak bezala itsasoko sistemaren ezaugarria da etengabeko energiaren mugimendua, ekosistema hauetako izakien hazkunde, ugalketa eta garapenerako beharrezkoa dena.
Edozein ekosistemaren energia- iturria eguzkia da eta energia hau landareek hartzen dute eta elikagai moduan funtzionatzen du ekosistema osoan. Itsasoan algak fotosintesis izeneko funtzioaren egileak dira.Landareak prozezu honen bidez elikagaia sortzeko gai dira. Landareen klorofilak eguzki energia hartzen du. Landareek ingurugiroko CO2a hartu eta gero, energia, ura eta elikagaiekin azukre eta almidoi   bezalako karbohidratoak ekoizten ditu. Oxigeno eta ura ere ekoizten  dute.  Oxigeno honek ingurugiroa garbitzen du.
Arrain pizka bat handiagoak direnak arrain txikiak jaten dituzte arrain handiagoak arrain txikiak jaten dituztenak jaten dituzte,eta itsasoko arranik handienak hiltzen direnean deskonposatzen dira eta gero algek jaten dituzte.



2-Autotrofoak eta Haragijaleak:

Fotosintesia eta gero, Landareek azukrea eta almidoia sortzen dute. Alde batetik, Landareek jaten dituzte eta beste aldetik Itsasoko beste Izaki Bizidunenetzat uzten dituzte. Horregaitik, Ekoizleak edo Autrotofoak deitzen zaie. Ekoizleen artean alga berdeak eta fitoplaktona daude, Beste Izaki Bizidunek (Gizakiek bezala) landareak erabiltzen dituzte elikatzeko, eta horregatik Kontsumitzaileak edo Heterotrofoak deitzen diegu.
Elika-kate bat izaki bizidun batzuk osatzen dute eta elikagaiak energia bezala beraien artean zirkulatzen du.
Ekoizleak lehengo ilarakoak dira. Katearen hurrengo mailan zooplaktona aurkitzen dugu, animali mikroskopikoez eginda. Adibidez: Auka itsasbelar txikiak, txipiroi txikiak, Karramarro txikiak etb. Eta ere itsasoko arrain desberdinak: Tximeleta Arraina, Itsas Lakatsak etb.  Arrain handiak ere berdarjaleen taldean daude zooplaktonen bidez elikatzen direlako, adibidez: Bale Manta, Manta Arraia edo Bale Marrazoa.

3- 2. Ilarako konsumitzaileak:

Sardinak, antxoak, bokeroiak, ilargi arrainak eta arrain berdalak arrain txikiak jaten dituzte. Bigarren mailako kontzumitzaileak edo aragijaleak deitzen zaie.

4- 3. Ilarako Konsumitzaileak:

Itsasoko Animali batzuk adibidez: Bakalaoa, Atuna, Txipiroia, Olagarroa, Izokina etb. aurreko animaliak jaten dituztenak, haragijaleak edo hirugarren ilarako konsumitzaileak dira.


5- 4. Ilarako Konsumitzaileak:


Arrapatzaileek orkak bezala edo kaxlote eta marrazoak bezala aragijaleak kuntzumitzaileak deitzen dira.Nekrofagoak edo Sarraskijaleak gorputzak jaten dituztenak urrengo mailara pasatu behar dira.


6- 5. Ilarako Konsumitzaileak:

Animali handiak hiltzerakoan, haien hondarrak  honddoek eta bakteria batzuk jaten dituzte. Eta sustantzia sinpletan deskonposatzen dituzte : Fósforoa, Kaltzioa, Potasioa eta Sufrea. Honddoei eta bakteria horiei deskonposatzaileak deitzen zaie eta algentzat ongarria lortzen dute.

ITSASO DESBERDINEN SAILKAPENA


Itsaso desberdinak hiru multzoetan sailkatzen dira: Itsaso Itsasaldeak edo Kostakoak, Itsaso Kontinentalak eta Itsaso Itxiak. 


ITSASO ITSASALDEKOAK EDO ITSASO KOSATALDEKOAK


Kostaldeko edo Itsasaldeko Itsasoak "Golfoak" deitzen zaie. Oso handiak eta Itsasoetara oso zabalak dira,